DENIOS Sp z.o.o
ul. Słoneczna 26
05-816 Michałowice

Tel.: 22 279 40 00
Fax: 22 279 40 01
E-Mail: info@denios.pl
Internet: www.denios.pl

Podstawy ochrony przeciwpożarowej

Składowanie łatwopalnych materiałów i cieczy podlega szczególnie surowym przepisom bezpieczeństwa. Ustawodawca nakłada w tym przypadku najostrzejsze wymogi przeciwpożarowe dla ochrony ludzi i środowiska. Dlatego powinni Państwo zawczasu poznać różne wymagania i określić środki najlepszego zapobiegania groźbie pożaru. Zajmują się Państwo po raz pierwszy tematem składowania materiałów niebezpiecznych i ochrony przeciwpożarowej? To chętnie przekażemy Państwu podstawową niezbędną wiedzę. Z naszego praktycznego poradnika dowiedzą się Państwo, jak w swojej ocenie zagrożeń uwzględnić aspekty ochrony przeciwpożarowej i jakie wytyczne i normy narodowe i międzynarodowe mają przy tym istotne znaczenie.

Definicja i ważne terminy

Ochrona przeciwpożarowa to wszystkie środki zapobiegające powstawaniu i rozszerzaniu się pożaru [= ogień i dym] (profilaktyka przeciwpożarowa), a także umożliwiające ratowanie ludzi i zwierząt oraz skuteczne gaszenie pożaru (obrona przeciwpożarowa). Przy planowaniu magazynu materiałów niebezpiecznych należy uwzględnić przede wszystkim profilaktykę przeciwpożarową, aby zawczasu zminimalizować możliwe ryzyko pożaru związane ze składowanymi materiałami lub przygotować środki skutecznego zwalczania pożaru na wypadek jego wybuchu. Wyróżnia się przy tym środki budowlane, techniczne i organizacyjne:

Środki budowlane ochrony ppoż, to np.

  • Podział na strefy pożarowe*

  • Wymagania wobec materiałów budowlanych i części budynku

  • Odporność ogniowa

  • Odstępy bezpieczeństwa

*Strefa pożarowa to taka strefa, która w razie pożaru wypali się do końca nie dopuszczając do przerzucenia się ognia na inne strefy pożarowe

Środki techniczne ochrony ppoż, to np.

  • Instalacje sygnalizacji pożarowej

  • Automatyczne instalacje gaśnicze

  • Doprowadzenie wody gaśniczej

  • Wyciągi dymu i ciepła

Środki organizacyjne ochrony ppoż, to np.

  • Plany alarmowe

  • Regulamin przeciwpożarowy

  • Plany dróg ewakuacyjnych i ratunkowych

  • Oznakowanie

  • Przeprowadzanie ćwiczeń

Ale po kolei! Żeby móc określić i zrealizować odpowiednie środki ochrony przeciwpożarowej, trzeba najpierw poznać zagrożenia, których należy się spodziewać w Państwa zakładzie pracy. Czy występujące w zakładzie materiały niebezpieczne w ogóle stwarzają ryzyko pożaru? A jeśli tak, to jak duże jest to ryzyko? To wszystko powinni Państwo ustalić w swojej ocenie zagrożeń.

Grozi pożar? To wykaże Państwa ocena zagrożeń!

Ocena zagrożeń jest centralnym elementem bhp w zakładzie pracy. Stanowi ona podstawę systematycznego i skutecznego zarządzania w bhp i ochronie zdrowia. Zgodnie z Kodeksem Pracy - Działem X Bezpieczeństwo i higiena pracy Rozdział VI Profilaktyczna ochrona zdrowia Art. 226, Pracodawca:

- ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

- informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Dla przedsiębiorstw posługujących się substancjami palnymi lub utleniającymi podaje się kryteria ustalania ryzyka pożarowego i sposoby określania jego poziomu. Zależnie od rozmiarów ryzyka pożaru zalecane są odpowiednie środki ochrony. Przedsiębiorstwo winno sprawdzić ich skuteczność i udokumentować cały proces.

Zbieranie informacji

Określenie poziomu zagrożenia pożarowego

Określenie poziomu zagrożenia pożarowego

Dostosowanie środków ochrony do ryzyka

1 Zbieranie informacji

Ocenę ryzyka pożaru winna w ramach oceny zagrożeń przeprowadzić osoba fachowa. Należy przy tym uwzględnić wszystkie istotne czynniki dla powstawania, rozszerzania się i oddziaływania pożaru. Zagrożenia dla zatrudnionych lub innych osób wynikają w szczególności z dymu, dalszych (toksycznych) produktów pożaru, ciepła oraz awarii elementów konstrukcji. Dla uzyskania dobrej orientacji należy sobie zadać następujące pytania:

Odnośnie materiałów niebezpiecznych występujących w zakładzie

  • Czy prowadzone są czynności z użyciem niebezpiecznych substancji palnych lub utleniających albo czy substancje takie mogą powstawać lub uwalniać się przy wykonywaniu czynności?Czy prowadzone są czynności z użyciem niebezpiecznych substancji palnych lub utleniających albo czy substancje takie mogą powstawać lub uwalniać się przy wykonywaniu czynności?W jakich miejscach, w jakiej ilości i w jakim stanie występują niebezpieczne substancje palne lub utleniające?Jakie niebezpieczne właściwości mają te substancje, jakie wynika z nich ryzyko pożaru i jakich produktów pożarowych należy oczekiwać?
    Nasza rada: Zapoznajcie się Państwo z kartami charakterystyki. Zawierają one ważne informacje od dostawców odnośnych substancji dotyczące bezpieczeństwa. Przy ocenie należy uwzględnić fakt, że zależnie od metody badania mogą być przyjęte odmienne parametry do kontroli.

  • Jakie właściwości fizyczno-chemiczne i parametry ważne dla zabezpieczeń technicznych mają palne substancje?
    np. dla substancji stałych/pyłów: minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu (temperatura tlenia się), temperatura samozapłonu, stopień rozprzestrzeniania ognia
    np. dla cieczy: temperatura zapłonu, temperatura palenia się, temperatura samozapłonu
    np. dla gazów: zapalność (palność), granice wybuchowości, minimalna energia zapłonu, prędkość spalania

Odnośnie warunków zakładowych i lokalnych

  • Jaki wpływ mają wykorzystywane środki pracy lub urządzenia oraz sposób ich eksploatacji?

  • Jaki wpływ na zagrożenie pożarowe mają warunki budowlane, lokalne i zakładowe oraz warunki pracy, jej organizacja i otoczenie?

  • Czy możliwe są oddziaływania wzajemne?

  • Jak należy oceniać zagrożenie pożarowe przy uwzględnieniu różnych stanów roboczych?
    Należą do nich: praca normalna, uruchamianie i wyłączanie urządzeń lub środków pracy, zakłócenia eksploatacji, przewidywalna eksploatacja niezgodna z przeznaczeniem.

  • Czy występują stany robocze pociągające za sobą konieczność zastosowania odrębnych środków?
    Należą do nich: utrzymanie (konserwacja, przegląd, naprawa, ulepszenie) oraz uruchamianie i wyłączanie urządzeń zabezpieczających.

  • Jakich osób należy się spodziewać na miejscu i w jakiej liczbie?

  • Czy należy uwzględnić szczególne warunki pracy (np. długie lub skomplikowane drogi ewakuacyjne albo pracę na rusztowaniach)?

  • Jak szybko może przybyć na miejsce straż pożarna i jakim wyposażeniem ona dysponuje?

  • Jak należy ocenić fizyczne warunki brzegowe?
    np. temperaturę, prądy powietrza, wilgotność powietrza, objętość pomieszczeń, powierzchnię pomieszczeń, wysokość pomieszczeń

Odnośnie możliwych źródeł zapłonu

  • Czy prowadzone są prace z użyciem otwartego ognia lub wysokiej temperatury?

  • Czy mogą powstawać źródła zapłonu wskutek stanów roboczych niezgodnych z przeznaczeniem?

  • Czy występują oddziaływania energii elektrycznej, mechanicznej, chemicznej i/lub cieplnej?

  • Jaka jest skuteczność źródeł zapłonu?

Odnośnie związanych z zezwoleniami i innych wymagań

  • Jakie wymagania w stosunku do profilaktyki przeciwpożarowej i obrony przed pożarem stawia prawo budowlane?

  • Czy są już znane wymagania wynikające z wcześniejszych raportów?
    np. z opinii rzeczoznawców ochrony ppoż., koncepcji ochrony ppoż. wymaganych przez pozwolenia budowlane, ocen zagrożeń, raportów o bezpieczeństwie itp.

2 Określenie poziomu zagrożenia pożarowego

Dla rozstrzygnięcia, czy konieczne jest zastosowanie specjalnych środków ochrony przeciwpożarowej, miarodajna jest wysokość zagrożenia pożarowego. Wyróżnia się normalne, podwyższone i wysokie zagrożenie pożarem. W przypadku normalnego zagrożenia można zrezygnować ze specjalnych środków ochrony. Nie jest też konieczna szczegółowa dokumentacja. Wszystko, co wykracza ponad normalne zagrożenie pożarem, pociąga za sobą stosowanie specjalnych środków ochrony. Istotne jest w tym przypadku, w jaki sposób na stanowisku pracy przechowywane są lub stosowane materiały niebezpieczne.

Normalne zagrożenie pożarem

Normalne zagrożenie pożarem odpowiada „niewielkiemu zagrożeniu”. Dla porównania przytacza się często ryzyko pożaru w biurze.

Normalne zagrożenie pożarem występuje wtedy, gdy

  • palne lub utleniające substancje niebezpieczne występują tylko w niewielkiej ilości

  • a prawdopodobieństwo powstania pożaru, szybkość jego rozszerzania się oraz związane z nim zagrożenie dla zatrudnionych i innych osób jest podobnie małe, jak np. przy użytkowaniu biura.

Z podwyższonym zagrożeniem pożarowym

Z podwyższonym zagrożeniem pożarowym mamy do czynienia, jeśli nie jest spełnione kryterium normalnego zagrozenia pożarowego, a jednocześnie nie występują wszystkie kryteria wysokiego.

Wysokie zagrożenie pożarem

Wysokie zagrożenie pożarem występuje np. w magazynach palnych lub utleniających materiałów niebezpiecznych albo przy wykonywaniu w pomieszczeniach zamkniętych czynności z wykorzystaniem sprzyjających pożarowi, łatwopalnych, silnie łatwopalnych lub samozapalnych materiałów niebezpiecznych.

Wysokie zagrożenie pożarem występuje wtedy, gdy

  • palne lub utleniające substancje niebezpieczne występują w większej ilości,

  • prawdopodobieństwo powstania pożaru jest wysokie,

  • i należy się liczyć z szybkim i niekontrolowanym jego rozszerzaniem się lub znacznym uwalnianiem dymu lub ciepła.

3 Dostosowanie środków ochrony do ryzyka

Jeśli z oceny wynika, że występuje tylko normalne ryzyko pożaru, to nie są konieczne żadne środki dodatkowe. Przyjmuje się przy tym, że wystarczająca jest ochrona zatrudnionych i innych osób przez środki przewidziane w rozporządzeniu o stanowiskach pracy, o bezpieczeństwie eksploatacji oraz w prawie budowlanym. Jeśli jednak w strefach o normalnym zagrożeniu pożarowym okresowo wykonywane są czynności, którym towarzyszy podwyższone lub wysokie zagrożenie pożarowe, to należy ustalić niezbędne środki.

W przypadku podwyższonego lub wysokiego zagrożenia pożarem powinny być zastosowane środki wykraczające ponad „przypadek normalny” i ogólne obowiązki podstawowe. Należy najpierw zbadać, czy można uniknąć użycia substancji palnych lub utleniających albo zminimalizować ich użycie. Jeśli substytucja nie jest możliwa, to zagrożenie pożarem należy ograniczyć przez odpowiednie środki ochronne, tak aby zagwarantowana była ochrona zatrudnionych i innych osób. Środki te powinny mieć na celu:

  • uniknięcie niebezpiecznych ilości lub stężeń groźnych substancji, mogących doprowadzić do zagrożenia pożarem lub wybuchem

  • wyeliminowanie źródeł zapłonu lub innych warunków mogących spowodować pożar lub wybuch

  • maksymalne możliwe zredukowanie wpływu pożarów lub wybuchów na zdrowie i bezpieczeństwo zatrudnionych i innych osób

Tak więc przy projektowaniu magazynu materiałów niebezpiecznych należy wziąć pod uwagę np. następujące aspekty (Wskazówka: Część wymienionych środków dla podwyższonego lub wysokiego zagrożenia pożarowego jest oparta na sobie nawzajem. Środki dla wysokiego ryzyka pożarowego mogą zastąpić środki dla ryzyka podwyższonego):

Podwyższone zagrożenie pożarem - dodatkowo do obowiązków podstawowych -

Budowlana ochrona ppoż.

  • Oddzielenie przestrzenne przez odstępy bezpieczeństwa

  • Oddzielenie przegrodami budowlanymi o odpowiednich wymiarach

  • Ew. podwyższenie stateczności przez wystarczającą odporność ogniową

  • Zastosowanie szczelnej obudowy o podwyższonej odporności (np. opakowanie dopuszczone przez prawo o materiałach niebezpiecznych)

Techniczna ochrona ppoż.

  • Wyeliminowanie źródeł zapłonu

  • Zastosowanie urządzeń pomiarowych, sterujących i regulujących, np. monitoring temperatury, automatyczne wyłączniki

  • Odpowiednia ochrona odgromowa i przepięciowa (wewnątrz, na zewnątrz)

  • Odpowiednia sygnalizacja pożarowa

  • Instalacje do odprowadzania dymu i ciepła

  • Urządzenia oddymiające, tworzenie stref oddymiania

  • W razie konieczności przygotowanie specjalnych środków gaśniczych

  • Monitoring wideo dla wczesnego wykrywania pożaru

Organizacyjna ochrona ppoż.

  • Wyeliminowanie źródeł zapłonu

  • Wykorzystywanie środków ochrony indywidualnej dla uniknięcia źródeł zapłonu

  • Spełnienie specjalnych wymagań odnośnie urządzeń, np. ochrona IP

  • Oznakowanie znakiem ostrzegawczym W 001 „materiały grożące pożarem"

  • Zakaz używania ognia i otwartego światła, zakaz palenia

  • Zastosowanie procedury zezwalania na pracę (np. przy czynnościach z otwartym płomieniem, pracach z czystym tlenem)

  • Zakaz pracy bez asysty

  • Zagwarantowanie odpowiedniego nadzoru

  • Kontrola w celu wczesnego wykrycia pożaru przez obchody lub obecność personelu

  • Organizacyjne środki ochrony ppoż. i gaśnicze

  • Przeszkolenie większej liczby zatrudnionych w zwalczaniu pożaru

  • Skrócenie dróg ewakuacyjnych, dodatkowe wyjścia awaryjne, dodatkowa droga ewakuacyjna

  • Ćwiczenia ewakuacji

  • Ustalenie punktów zbornych

Wysokie zagrożenie pożarem - dodatkowo do obowiązków podstawowych -

Budowlana ochrona ppoż.

  • Rozdzielenie materiałów grożących pożarem na strefy oddzielone ogniotrwałymi przegrodami

  • Obudowy o wymiarach zgodnych z wymogami ochrony ppoż. jako część instalacji

  • Użycie systemów o podwójnych ściankach

  • Podwyższenie stateczności przez wystarczającą odporność ogniową

  • Przygotowanie zbiorników wychwytowych, systemów zatrzymywania, drenażu do strefy bezpiecznej

Techniczna ochrona ppoż.

  • Środki techniczne zapobiegające przedostawaniu się źródeł zapłonu do wnętrza urządzeń

  • Zobojętnianie, redukcja tlenu

  • System sygnalizacji pożarowej (SSP) na całym terenie lub dla danego obiektu, ze sterowaniem pożarowym i alarmowaniem zatrudnionych lub straży pożarnej

  • Alarmowanie (przez urządzenia techniczne, jak alarm optyczno-akustyczny itp.)

  • Podwyższenie stateczności przez chłodzenie, zraszacze

  • Instalacje gaśnicze

  • Wykrywanie wycieków

Organizacyjna ochrona ppoż.

  • Regulacja dostępu

  • Skoordynowane zakładowe środki zwalczania pożaru (np. zakładowa straż pożarna)

  • Wyznaczenie osób do organizacji ewakuacji budynku

  • Przygotowanie specjalnych środków pomocniczych, np. kapturów ewakuacyjnych, podnośników ratunkowych, długo działającej ochrony dróg oddechowych

  • Utworzenie stref ochrony (np. kontenerów ratunkowych)

4 Sprawdzenie skuteczności środków ochrony

W ramach oceny zagrożeń należy także sprawdzić skuteczność środków ochrony. Ponieważ w praktyce jest to trudne, dopóki nie dojdzie do rzeczywistego pożaru, trzeba poprzestać na ocenie teoretycznej. Należy zbadać, czy wybrane środki ochrony, użyte osobno bądź w kombinacji, pozwalają oczekiwać pożądanych efektów – ale także, czy nie wykazują negatywnych oddziaływań wzajemnie na siebie. Jeśli wynika stąd potrzeba zmian procedury albo innych istotnych zmian, to ocenę zagrożeń należy poddać aktualizacji i ew. dostosować środki ochrony przeciwpożarowej. Środki techniczne muszą być ponadto poddawane regularnej kontroli funkcjonowania. Kontrolę taką należy przeprowadzać albo co trzy lata, albo w krótszych odstępach czasu, jeśli jak wynika z oceny zagrożeń. Wyniki oceny zagrożeń i regularne kontrole funkcjonowania należy w odpowiedniej formie udokumentować.

Skorzystaj z porad naszych ekspertów!

Indywidualne doradztwo, serwis i różnorodność produktów to nasze atuty.

Nasi doradcy klienta są do Państwa dyspozycji. Również na miejscu!

Porady ekspertów 22 279 40 00

Powiązane tematy

Ładowanie ...
i

Informacje specjalistyczne na tej stronie zostały starannie opracowane zgodnie z naszą najlepszą wiedzą. DENIOS Sp. z o.o. nie może jednak udzielić żadnej gwarancji ani przyjąć odpowiedzialności za aktualność, kompletność i poprawność zarówno wobec czytelnika, jak i osób trzecich. Wykorzystanie informacji i treści do celów własnych lub osób trzecich odbywa się zatem na własne ryzyko użytkownika. W każdym przypadku należy przestrzegać obowiązujących lokalnie aktów prawnych.

Menu
Zaloguj
Twój koszykDodano do koszyka
Do koszyka
Chętnie pomożemy!

Zadzwoń do nas lub wypełnij formularz, skontaktujemy się z Tobą najszybciej, jak to możliwe.

Pon - Czw: 8:00 - 17:00 | pt 8:00 - 16:00